Anthony Giddens, bugün sosyoloji denilince hem dünyada hem de Türkiye’de ilk akla gelen isimlerden biri. Yaşayan en önemli sosyologlardan sayılan Giddens, şöhretini ve sosyolojideki merkezi konumunu sosyolojinin hemen her alanındaki üretkenliğine borçlu. Giddens, bir yandan sosyolojinin kurucularının ve düşünsel atalarının görüşlerini merkeze alan çalışmalarıyla seçkinleşirken,diğer yandan sosyolojinin güncel gelişiminin izini süren ve bu gelişime önemli katkılarda bulunan eserleriyle yalnızca meslekten sosyologların ve sosyoloji öğrencilerinin değil, aynı zamanda sosyolojiye entelektüel ilgi duyan her kesimden okuyucunun ilgisini çekiyor. Sosyal teoride yapı-fail, özne-nesne ya da makro-mikro ikilikleri şeklinde adlandırılan düalizmleri aşma ve özellikle de sosyolojiyi söz konusu ikiliklerin yarattığı açmazlardan kurtarma çabasıyla yapılaşma teorisini (Structurationthory)inşa eden Giddens, yorumcu/eylemci sosyolojiler ile yapısalcı ve işlevselci tartışmalar arasında bir bağ kurma gayreti içinde olmuştur. Ona göre sosyoloji, modernliğin bilimidir ve modernliği her boyutuyla anlamaya çabasında olan sosyoloji, merkezi problemlerini aşmalıdır. Bu anlayış Giddens’ın sosyoloji kavrayışına ve dolayısıyla takipçilerine toplumsal dünyaya çok yönlü bakma, sosyolojik teori ve kavramların değerlendirilmesinde eleştirel bir tutum alma becerisi katmıştır. Giddens’ın Türkçeye çevrilen birçok eserinde bu tutum kendini açıkça gösterdiğinden, Modernliğin Sonuçları, Sosyoloji, Sosyolojinin Savunusu, Sosyoloji Eleştirel Bir Giriş ve Kapitalizm ve Modern Sosyal Teori gibi kitapları ülkemizde de hayli ilgi görmüştür.
Kavramsal Miras Değişimi Temsil Eder
Giddens’ın Philip W. Sutton ile birlikte kaleme aldığı ve Phoenix Yayınevi tarafından geçtiğimiz ay yayımlanan Sosyolojide Temel Kavramlar adlı eseri bahsi geçen eğilimin son örneğini oluşturmaktadır. Giddens ve Sutton’ın kitabın girişinde yazdıkları şu paragraf esasen bu eğilim kapsamında kitabın yazılma amacını da ortaya koymaktadır: “Bazı sosyolojik kavramlar uzun süredir kullanılmaktadır ve geçen zaman içinde kavramsal dayanaklar olarak kalmayı başarmışlardır. Örneğin, sınıf, statü, bürokrasi, kapitalizm, cinsiyet, yoksulluk, aile ve güç gibi kavramlar, sosyolojinin temel kavramları olmayı hâlâ sürdürmektedir. Küreselleşme, postmodernite, düşünümsellik, çevre, yaşam seyri, onarıcı adalet ve sosyal özürlülük modeli gibi kavramlar ise, daha yakın zamanlarda geliştirilmiştir. Bu kavramlar artık, son yıllardaki muazzam değişimleri temsil eden kavramsal sözlüğün parçalarıdır. Bütün bunlar aslında, günümüzde disiplinin genel biçimini kavramanın çok daha zor olduğu anlamına gelmektedir. Kitap, yaklaşık yüz elli yıldır sosyolojideki belirli gelişmeleri tanımlayıcı figürler olarak işlev gören bazı temel kavramları tanıtarak, bu zorluğu aşma çabalarına katkı sunma amacındadır. Sosyolojinin temel kavramlarını, onların kökenlerini ve çağdaş kullanımlarını anlamak, sosyolojinin konusunun zamanla nasıl geliştiğini görmek adına okuyuculara rehberlik edecektir.Bu çerçevede kitap, hem sosyolojinin bir bilim olarak konumlanmasından önce dahi toplumsal meselelere ilişkin düşünce üretiminde kullanılan ve sosyolojinin kurucu ataları tarafından alana dair tanımlamalar ve sınırlamalar kapsamında sosyolojik jargona dâhil edilen kavramları, hem de çağdaş gelişmelerle yeni kullanımlar ile yeni anlamlar kazanankavramlar yanında toplumsalın yaşadığı değişim ve dönüşümlerin anlamlandırılması ihtiyacıyla ortaya çıkan nispeten yeni kavramları da ustalıkla birlikte sunmaktadır.
Güncel Temalar ve Kavramlar
Kitapta on ana tema halinde belirlenmiş olan Sosyolojik Düşünmek, Sosyoloji Yapmak, İlişkiler ve Yaşam Seyri ya da Eşitsiz Yaşam Fırsatları gibi konu başlıkları altında, teorik bağlamları göz önünde tutularak ve farklı teorilerdeki kullanımları dikkate alınarak yaklaşık yetmiş kavram ayrıntılandırılmıştır. Üstelik kavramlar ele alınırken kısa tanım ve açıklamalarla yetinilmemiş, her bir kavramın tanımı, etimolojik kökeni, anlam ve yorumları, eleştirel noktaları ve güncel kavranışları üzerinde ayrıntılı değerlendirmeler yapılmıştır. Bu anlamda kitabı önemli ve yararlı kılan en belirgin yönlerden biri, ele alınan kavrama ilişkin yapılan eleştirilere ve kavramın günümüzdeki kullanım biçimlerine güncel örnekler dâhilinde yer vermesidir. Yazarların dile getirdiği gibi, bu haliyle kitap, çağdaş sosyolojinin geçerli bir kavramsal haritasını oluşturmak niyetindedir.
Ayrıca eserin, Anthony Giddens hakkındaki kapsamlı doktora tezi Anthony Giddens Sosyolojisi(Anı Yayıncılık, Ankara, 2005) adıyla yayımlanmış olan Ali Esgin tarafından yayına hazırlanmış ve çevrilmiş olasının da önemli bir artı olduğu söylenebilir. Esgin’in konuya hâkimiyeti ve akıcı Türkçesi Sosyolojide Temel Kavramlar’ı hem meslekten sosyologlar ve sosyoloji öğrencileri hem de konuya ilgi duyan diğer okuyucular için cazip kılacak başka bir unsurdur.
SOSYOLOJİDE TEMEL KAVRAMLAR, Anthony Giddens & Philip W. Sutton, Yayına Hazırlayan ve Çeviren: Ali Esgin, Phoenix Yayınevi, 2014.
0 yorum:
Yorum Gönder