Geçmişin Üzerinden Atlayamayız... (Doğuş SARPKAYA)

Son dönemde, yakın tarihe odaklanan yerli ve yabancı romanların sayısında ciddi bir artış söz konusu. Özellikle çeviri romanları düşündüğümüzde akla ilk gelen kitaplar, Javier Marias’ın Yarınki Yüzün, Pascal Mercier’in Lizbon’a Gece Treni, Javier Cercas’ın Salamina Askerleri, Alberto Manguel’in Bütün İnsanlar Yalancıdır, Juan Gabriel Vasquez’in Düşen Şeylerin Gürültüsü. Pascal Mercier’in romanını bir kenara koyarsak, bu kısa listeden yola çıktığımızda...

Read More

Hayatın Bütün Sokakları (Ahmet BÜKE)

“Uzun uzun yürüyelim,” dedi. “Gerçi bana hava hoş. Yorulmuyorum artık. Sen sever misin?” İnsanın bu dünyada ablası olmalı. Hatta o, kardeşi olduğunu bilmese de, uzaktan onu sevdiğini, onun için endişelendiğini bilmese de ablası olmalı insanın. Misal benim Feride Ablam vardı. Onu bir evde vurmuşlardı. Herkes ölecek diyordu. Ölmedi. Dört duvar arasında sardunyalar yetiştirmiş. Yağmur suyunu biriktirmiş havalandırmada. Sonra topuklarını ovmuş onla....

Read More

Bitimsiz bir ah... Didem Madak (Burak KAYAOĞLU)

“sıkı tutunun şairlere  kurtarırsa onlar kurtarır  onca boş laftan  batmadan dünyanız” Etkilenmemenin mümkünsüzlüğü içinde yazmıştım yukarıdaki dizeleri. Birkaç hafta önce. Beni birkaç haftadır etkisinde tutan, üç şiir kitabını ardı ardına okuduktan sonra. Ve yıkılır yıkılmaz, kendi içinde, devrilip. 1970 yılında doğan Didem Madak, ilk şiir kitabı Grapon Kâğıtları’nı 2000 yılında, ikinci kitabı Ah’lar Ağacı’nı 2002’de ve...

Read More

Devrim Üzerine: Amerikan, Fransız ve Sovyet Deneyimleri (Onur KARTAL)

"Eğer devrimin ne olduğunu öğrenmek istiyorsak, devrimin tümden belirgin hale geldiği, belli bir şekil aldığı ve istismar ya da zulümden pekâlâ muaf olan ve hissettikleri özgürlük yoksunluğu bir isyana mahal verebilecek kertede olmayan insanların zihnini değiştirdiği tarihsel anlara, yani Fransız ve Amerikan devrimlerine bakmak zorundayız". Hannah Arendt Hannah Arendt’in diğer yapıtlarını az çok karıştıranlar, devrim üzerine düşüncelerinin...

Read More

Geleneksel Toplumlardan Dersler (Toygar Sinan BAYKAN)

Ülkemizde Tüfek, Mikrop ve Çelik adlı kitabıyla tanınan Jared Diamond yeni kitabı The World Until Yesterday’ de (Düne Kadar Dünya: Geleneksel Toplumlardan Ne Öğrenebiliriz?) Yeni Gine’de yıllardır sürdürmüş olduğu saha araştırmalarının kazandırdığı deneyimlerden yola çıkıyor. Robin McKie, yazarla The Observer için yaptığı röportajda yeni kitapta ‘intikam duygusunun’ merkeziliğine işaret ediyor. McKie, Diamond’ın görüşüne göre, modern toplumların...

Read More

Battaniyenin Altında Sitem Var (Funda DEMİR)

Paylaşmak nedir? Çocuklara yapmaları gerektiğini anlattığımız bir davranış mıdır sadece? Bir oyuncağı, kocaman bir çikolatayı paylaşmak oldukça kolay ve zorunludur biz yetişkinlerin gözünde değil mi? Oysa o çikolataya sahip olan, ya da oyuncakla oynamayı hevesle bekleyen taraf biz değilizdir çoğunlukla ve söylemek, karşındaki kişiden beklemek hep kolay olandır ve biz kolay olanı severiz. Hayatımız yeterince zor zaten, değil mi? Bitmeyen işler,...

Read More

Kürt-Pen’i Diyarbakır’a (Utku ÖZMAKAS)

DHA’nın haberine göre Diyarbakır’da Büyükşehir Belediye Başkanı BDP’li Osman Baydemir’i ziyaret eden ve Kürt yazar ile edebiyatçıları bünyesinde barındıran Kürt-Pen’in başkanı ve heyeti, Almanya’da olan merkezlerini Diyarbakır’a taşımak istediklerini söyledi. Belediye Başkanı Osman Baydemir, Kürt yazar ve edebiyatçıları bünyesinde barındıran Kürt-Pen Başkanı Dr. Zerdeşt Haco ve beraberindeki heyeti makamında ağırladı. Kürt-Pen Başkanı Haco,...

Read More

Dumankara Geliyor (Utku ÖZMAKAS)

Türkiye’de çizgi roman, mizah dergileri dışında üretilmiyor dense yeridir. Çizgi roman albümleri daha önce tefrika edilmiş yayınlardan derlendiği için bağımsız kitap tasarılarına ise handiyse hiç rastlanmıyor. Mart ayında İletişim Yayınları’ndan çıkacak “Dumankara, Hayat Bir Yangındı” albümü, bu bakımdan yepyeni ve benzeri olmayan bir kolektif çalışmanın ürünü; 1916 yılından günümüze değin tamamı Ankara’da geçen senaryosu Levent Cantek’e ait yeraltının...

Read More

Antalya Kitap Fuarında Son İki Gün (Utku ÖZMAKAS)

TÜYAP ve Türkiye Yayıncılar Birliği işbirliğiyle gerçekleştirilen Antalya 2. Kitap Fuarı 17 Şubat’ta kapılarını kapatıyor. Yetmiş yedi yayınevinin katılımıyla düzenlenen –ve süresinin kısalığından okurların şikâyetçi olacağını düşündüğümüz– fuar, Cam Piramit Sabancı Fuar ve Kongre Merkezi’nde gerçekleştirilecek. Ayrıca girişin ücretsiz olduğunu hatırlatal...

Read More

Ne Hazırlıyor? Tuncay Birkan (Utku ÖZMAKAS)

Bu sıralar genç bir akademisyenin, Duygu Türk’ün Levinas, Schmitt ve Badiou’da etik-siyaset ilişkisi hakkındaki tezinden çıkarak yeniden yazdığı, henüz tam adını koymadığımız bir kitap üzerinde çalışıyorum. Duygu Türk, Türkiyeli akademisyenlerde maalesef az görülen hasletlere sahip: Bir kere, tez ile kitabın aynı şey demek olmadığını, akademisyenlere hitaben yazmakla genel okur kitlesine yönelik olarak yazmak arasındaki hayati ayrımın farkında....

Read More

TOPLUM VE BİLİM Dergisi 126. Sayı (Helin KÜÇÜK)

Toplum ve Bilim’in 126. Sayısını “Korucular,Muhtaçlar,Unutulmuşlar” başlığıyla bizlerle buluşturuyor. Tanıl Bora’nın ifadeleriyle ise sayı; “ "Türkiye'de güncel sanat" ve "1970'ler" dosyalarına odaklanmış sayıları arasında, 'karışık' bir sayıyla çıkıyor. Farklı ilgilere hitap eden bir güldeste...”. Toplum ve Bilim’in güldestesinde, “Askerler, köylüler ve paramiliter güçler: Türkiye'de köy koruculuğu sistemi” yazısıyla İsmet Akça ve Evren Balta...

Read More

EVRENSEL KÜLTÜR Dergisi 253. Sayı (Helin KÜÇÜK)

Aylık kültür, sanat ve edebiyat dergisi Evrensel Kültür’ün 253. sayısında dosya konusunu “tarihi imal etmek” olarak belirlemiş. “ Tarih aslında geleceğin geçmişe projeksiyonundan ibaret. Nasıl bir gelecek isteniyorsa tarih kendisini öyle yazar. Bir savaş hazırlanırken at üstündeki ecdat ve şehitler atoprağın altından doğrulur…” vurucu girişiyle okuyucuyu diğer yazılara yönlendiren dergi orada da bizi hayal kırıklığına uğratmıyor ve Erdoğan Aydın,...

Read More

Ne Çeviriyor? Yiğit Yavuz (Utku ÖZMAKAS)

Şu anda İletişim Yayınları için Vladimir Nabokov’un “Pale Fire” (“Solgun Ateş”) adlı romanını çeviriyorum. Zor okunan, zor çevrilen bir eser. Ülkemiz edebiyatına en önemli yansıması, Oğuz Atay’ın “Tutunamayanlar” romanıdır bilindiği gibi. Atay’ın bu romandaki biçimi alıp, “Tutunamayanlar”da aynen kullanması, tartışma konusu olagelmiştir. Öte yandan, Yaşar Günenç’in yaptığı ve 1994’te Yaba Yayınları’ndan çıkmış bir çevirisi var “Solgun Ateş”in....

Read More

NOTOS Dergisi 38. Sayı (Helin KÜÇÜK)

İki aylık edebiyat dergisi NOTOS ÖYKÜ Şubat-Mart sayısı ile okuyucusuyla buluştu. Dergi’nin kapağında ise Notos’un 7. Büyük Soruşturması kapsamında yer alan “ Türk Edebiyatından Hangi Yazarın Nobel Edebiyat Ödülü’nü Almasını İstersiniz?”sorusu yer alıyor. Soruşturmaya katılan 274 kişinin verdiği 86 yaşayan yazardan ise 20 isim öne çıkmış. Semih Gümüş ise soruşturmanın ardından öne çıkan isimlerin ışığında ele aldığı yazısı “ Dünden Bugüne, Edebiyatımızın...

Read More

FEMİNİST POLİTİKA Dergisi 17. Sayı (Helin KÜÇÜK)

17. sayısı ile biz takipçileriyle buluşan Feminist Politika’nın dosya konusu; “Aile Dışında Hayat Var!”. Dergiyi ilk kez alacaklar için bu başlık belki çok sert ve acımazsızca gelebilir. Kadın olarak başta çekirdek ailemiz, sosyal çevremiz tarafında ailenin bölünmez bütünlüğü ve kutsallığı üzerine eğitildiğimiz için bundan ötesini düşünmek, çitin ardına bakmak pek kolay olmayabiliyor. Bunları yapmayan bir çevreye sahip olsak bile onlar yerine yapan...

Read More

Notos Senaryo Ödülü Erol Mintaş'ın (Utku ÖZMAKAS)

Notos edebiyat dergisinin düzenlediği Uzun Metraj Sinema Filmi Senaryo Ödülü’nün sonuçları belli oldu. Hakan Bıçakcı, Halil Ergün, Semih Kaplanoğlu, Ali Özgentürk, Ayfer Tunç’tan oluşan seçici kurul birincilik ödülünü, “Kendi dilinde yaşayıp kendi toprağında ölmek meselesini gerçekçi, incelikli, dokunaklı bir bakış açısıyla, duygu sömürüsü yapmadan işlemiş olması nedeniyle, oy birliğiyle” Erol Mintaş’ın “Annemin Şarkısı” senaryosuna verdi. Seçici...

Read More

Masal İçinde Masal (Sanem YARDIMCI)

Masal anlatıcıları artık yaşamlarımızı terk etmeye başlasa da, masal gündelik dilde olumlu ve olumsuz anlamlar içeren bir ifade olarak varlığını sürdürmeye devam eder. Beğendiğimiz bir resmi, yaşadığımız güzel bir ânı “masal gibi” diye anlatırken, gerçekliğinden ya da bizi kandırmaya yönelik olduğundan şüphelendiğimiz bir konuyu “masal anlatma” ifadesiyle savuştururuz.Masalın gündelik yaşamda edindiği bu ikili anlamı, masalları hangi çerçevede...

Read More

Ve Şehrazat anlatmaya başlar... Halk ve sanat masallarına dair (Achim WAGNER)

Bir zamanlar bir adada bir sultan hüküm sürer; Sultan Şehriyar. Karısı kendisini aldatınca, Sultan Şehriyar onu öldürtür. Bugünden sonra, Veziri, ona her akşam, sabahında idam edilecek bir genç kadın getirecektir. Bu durum, Vezir’in kızı Şehrazat’ın Sultan’ın cinayetlerine son vermek için babasından kendisini ona götürmesini istemesine kadar böyle sürer. Ve Şehrazat, Sultan’ın devamını merak etmesi için, sabah en heyecanlı yerinde keseceği hikayesini...

Read More

Masalın Anlattıkları, Antropoloğun Anladıkları (Elif KANCA)

Başlangıçlar: Varoluş Yokoluş Eşiği  Masal, her dilde, “kendine özgü söylenme biçimi”yle başlar. Bu nedenle hemen herkes, kendi diline ait kalıp-sözü duyduğunda, bir masalın başlamak üzere olduğunu anlar. Bir varmış, bir yokmuş… Böylece masal ile yaşam/gerçek/kutsal yani kalan her şey arasındaki sınır çizilir; sıra dışı bir şeyler başlamak üzeredir. “Öteki” dünyanın yolunu bilen masalcı, dinleyenlere “dünyaları ayıran engeli” aşırıp kontrollü...

Read More

Masal ve Zaman ya da Varlık ve Zaman (Zeliha ETÖZ)

Masal üzerine çalışan üstatlar, ayırt edici özellikleriyle belirsiz bir zamanda, belirsiz bir mekânda gerçekleşmiş, kişileştirilemeyen –peri, cin, dev, vs- karakterler de dahil, bir duygu ya da özelliğin –iyi-kötü, güçlü, vs- tecessüsü olan karakterlerin yer aldığı bir anlatı tanımında birleşiyorlar. Her anlamda gerçeklikle ilişkisi olmayan hayali bir hikaye karşımızdaki. Demek ki gerçeklikle ilişkili olan şey, belirli bir zamanla, belirli bir...

Read More

Alice Harikalar Diyarında ve Aynadan İçeri: Masal mı Kara Mizah mı (Zerrin YILMAZ)

Masalların, inatçı çocukları, tatlı rüyalarına uğurlamaktan fazla bir şey olduğunu Alice ile yeniden tanışınca anladım. Aynı zamanda, nihayetinde bir yetişkin yaratıcılığı ürünü olan masal kitaplarının alt metinlerine dikkat edilmesi gerektiğini de. Yıllar sonra beni yeniden Alice’in Harikalar Diyarıyla tanıştıran, Kıymet Erzincan Kına’nın çevirisiyle İthaki Yayınlarından çıkan “Alice Harikalar Diyarında ve Aynadan İçeri” kitapları oldu. Hafızamda...

Read More

Müskürümü Sultan, Keten Eğiren Kadınlar ve Kocakarılar (Zeynep Ceren EREN)

Ben küçük bir kız çocuğuyken, video hayatlarımıza yeni girmişti. Büyükler kadar, küçüklere de hitap ediyordu, VHS kasetlerde uyarlanmış masalları izleyebiliyorduk. Bir tanesi de -tahmin edebileceğiniz gibi- bir Sindrella uyarlamasıydı. Belli sahneler aklımda canlılığını hâlâ koruyor: Masalın sonunda Sindrella’nın kim olduğunu bulmak isteyen Prens’in hizmetkârları Sindrella’nın üvey annesi ve kardeşleri ile beraber yaşadığı eve geliyorlardı. Sindrella’nın...

Read More

Gerçeklik Çölünden Cennetler Yaratmak: Hoffmann ve Hesse'den Masallar (Özge Yalta YANDAŞ)

Gaston Bachelard, Düşlemenin Poetikası adlı kitabında, hayal gücünün, “kendine yaraşan dünyayı keşfeden bir ruha tanıklık ettiğini” söyler (2012:18). Bachelard’ın bu tespiti, hem Ernst Theodor Amadeus Hoffmann, hem de Hermann Hesse’nin harikulâde masallarının esin şelâlesinin fenomenolojik coğrafyası hakkında bizlere önemli ipuçları sunar. Bachelard, bu coğrafyanın iklimine dair şunları ekler; “Gerçek bir dünya karşısında insan…dünyanın olumsuzluğuna...

Read More