Üzgün Olmaktansa Öfkeli Olmak (Selim ÖZBEN)

2000’li yılların başından bu yana küreselleşme karşıtı hareket çeşitli eylemler ve protestolarla önemli ölçüde gündem yarattı. Bu eylemlerin doğrudan ve dolaylı etkileri halen devam ediyor. Çeşitli ülkelerdeki kriz karşıtı eylemler, başka ülkelerdeki eylemciler tarafından destekleniyor. Sermayenin küreselleşmesine karşı direniş ve mücadeleler de küreselleşiyor. Keza İşgal Et eylemleriyle ekonomik işleyişe karşı toplumsal öfkenin yayıldığını gözler önüne serdi. Yakın bir tarihte de 26-30 Mart arası düzenlenen Dünya Sosyal Forumu ile dünyanı farklı yerlerinden küreselleşme karşıtları bir araya geldi. Bu sürecin sınıfsal boyutu tartışmalı olsa da toplumsal hareketin 21. Yüzyılda önemini koruduğunu söylemek mümkün.

Bu alandaki gelişmeleri özetleyen ve toplumsal hareketlerin gelişimini inceleyen bir kitap süreci anlamak açısından yararlı olabilir: Sosyal ‘Forum’dan Öfkeliler’e adıyla İletişim Yayınları’ndan çıkan çalışmanın yazarı Yavuz Yıldırım. Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi’ndeki doktora tezini çeşitli değişikliklerle kitaplaştıran Yıldırım’ın bu çalışması Türkçe’de bu alandaki en kapsayıcı çalışmalardan biri.

Kitap, toplumsal hareket kavramının analizi ile başlıyor ve öncelikle bu alandaki teorik ayrımlar inceleniyor. Amerikan ve Avrupa ekollerinin hareketleri yorumlamadaki farklarından yola çıkarak 1968’in yarattığı kırılma ele alınıyor. Avrupa kanadındaki reform-devrim tartışmalarının 20. Yüzyılın ilk yarısında hakim olduğunu Ancak 68 sonrasında sürecin yeni toplumsal hareketler adıyla devam ettiğini belirten yazar, 2000’li yılları küreselleşme karşıtlığı ve Sosyal Forum’un gelişmesi üzerinden aktarıyor. Sosyal Forum’lar ekonomik, kültürel, çevresel boyutlarda eyleyen çeşitli hareketleri bir araya getirerek önemli bir işi başarmıştı. Çeşitli düşünürlerin yeni bir Enternasyonel’in doğuşu olarak müjdelediği Sosyal Forum’lar özellikle sınıfsal boyutunu eksik kalmasıyla da eleştirilmişti. İvme kaybetse de halen devam eden bu süreç, yakın zamanda Tunus’ta hayata geçen Forum ile 13. Yılına girdi. Hakeza Avrupalı muhalifler de Kasım ayında ortak bir grev düzenlemişlerdi.

Sosyal forum’dan Öfkeliler’e kitabı, özellikle Avrupalı hareketlerin başka bir Avrupa yaratma çabasına odaklanıyor. Neoliberal Avrupa’ya karşı tabandan ve sosyal bir Avrupa arayışı, Avrupa sosyal Forum’undaki işbirliğinde kendini göstermişti. Burada da Forum’un devrimci rolünün artırılmasını isteyenlerle reformistler arasındaki tartışmanın devam ettiğini görüyoruz. Forum 10. Yılını doldururken sendikalar, partiler ve taban hareketleri arasındaki tartışmanın devam ettiğini görüyoruz. Kitapta bu gerginliğin nedenleri özetlenmiş ve Avrupa Sosyal Forum’unun bileşenleri arasındaki farklar ortaya konmuş.

Kitap güncel bir mesele, Öfkeliler hareketinin gelişimi ile tamamlanıyor. Çalışmanın yazarı, Öfkeliler hareketinin alternatif küreselleşmecilerin devamı olduğunu vurgularken, yarattıkları demokratik hedeflerin desteklenmesi gerektiğini söylüyor. Bu noktada hareketin devrimci bir güce yöneltilmesi gerektiği ön plana çıkarılabilirdi ancak çalışmanın bu konuya çekimser kaldığını söylemek mümkün. Hareketlerin Berlin Duvarı sonrasında genellikle sınıfsal boyutla değil kültürel alanla ilişkilendirilmesi sonucu bu alana ait literatürün sınıfsal analizlerden eksik kaldığını söylemek mümkün.

Sosyal Forum’dan Öfkeliler’e kitabı, bu alanda yazılmış birincil kaynaklara ulaşması açısından değerli. Son dönem gelişmeler anlamak, yorumlamak ve eksiklilerini tamamlamak adına önemli bir çalışma.

SOSYAL FORUM’DAN ÖFKELİLER’E, Yavuz Yıldırım, İletişim Yayınları, 2013.

0 yorum:

Yorum Gönder