Büyümeyi Kabul Etmeyen Çocuklar İçin (Gülşah ELİKBANK)

Fantastik edebiyata olan ilgimi Tolkien ve Ursula Le Guin’den sonra perçinleyen isim Neil Gaiman’dır. Efsane Sandman serisinin yaratıcısı, Amerikan Tanrıları’nın, Mezarlık Kitabı’nın, Yıldız Tozu’nun ve en son Anansi Çocukları’nın yazarı olan Neil Gaiman. “Bilge kişiler ne zaman susacaklarını bilirler. Sadece ahmaklar bildikleri her şeyi başkalarına anlatırlar.” diyen Gaiman, az sözle çok katmanlı bir dünyayı anlatmayı başaranlardan. Üstelik oldukça muzip bir dili var. En mühim konuları öylesine hınzır bir üslupla ele alıyor ki, onu okurken sıkılmak mümkün değil. Belki de bu nedenle, ona edebiyatın rock star’ı deniyor. Yetişkin kitapları kadar, çocuk kitaplarıyla da hem çocukların hem de benim gibi çocuksu yetişkinlerin gönlünü kazanmış bir yazar, o. Ben de sizlerle onun çocuk kitaplarından birini paylaşmak istedim. Odd ve Ayaz Devleri. Nors yani İskandinav mitolojisinden esinlenerek kaleme alınmış bir kısa roman, bu. Aslında Gaiman bu kitabı, İngiltere’de düzenlenen Dünya Kitap Günü için yazmış. Bu özel günde yazarların para almadan yazdıkları kitapları, devlet de parasız olarak çocuklara hediye ediyormuş. Amaç, çocukların daha çok okumasını sağlamak… İngiltere neden edebiyatta bu kadar başarılı, anlamak zor değil!

Neyse, biz gelelim kitabımız, Odd ve Ayaz Devleri’ne. Norveç'teki bir kasabada yaşayan kahramanımız Odd, on iki yaşında bir erkek çocuğu. Fakat biraz talihsiz bir çocuk. Babasını bir deniz seferinde kaybetmiş. Annesi ise daha sonra Şişko Elfred dediği bir adamla evlenmiş. Bunlar yetmezmiş gibi, Odd babası gibi ahşap işleriyle uğraşmak için odun keserken yine bir talihsizlik sonucu, tek ayağını kullanamaz hale getirmiş. Tüm başına gelenlere rağmen yine de Odd hiçbir zaman gülümsemeyi ihmal etmiyor. Kendine özgü, karşısındaki kişiyi şaşırtan bir gülümsemeye sahip. Odd’un yaşadığı kasabada o yıl, köylülerin hasretle beklediği bahar bir türlü gelmek bilmiyor. Kış ayları bilinmeyen bir nedenden dolayı, sürdükçe sürüyor.

Odd bir gün evinden çıkıp babasının bir zamanlar çalışmak için kullandığı kulübeye gidiyor. Sabah, kulübede uyandığında ise kapısının önünde bir tilki fark ediyor. Tilki, ona sanki “beni takip et”, diyor. O da, tereddüt etmen peşine takılıyor zaten hayvanın. Sonra onlara bir kartal katılıyor. Bir de bir ağaç kovuğuna sıkışmış haldeyken bulup yardım ettiği bir ayı. Öyküde bu üç hayvanın seçilmesi tesadüf değil elbette. Kartal bilgeliği, tilki kurnazlığı ve ayı da gücü temsil ediyor çünkü.

Kulübede üç tuhaf hayvanla geceyi geçiren Odd, gece yarısı onların konuşabildiklerini de fark ediyor. O zaman anlıyor ki; bu hayvanlar aslında birer Tanrı! Yani Odin, Thor ve Loki. Bu güçlü üç Tanrı'yı hayvan formuna sokan ise, Asgard'ı ele geçiren bir Ayaz Dev'i. İşte asıl macera da o anda başlıyor. Çünkü bu Ayaz Devi’ni Asgard’dan kovmak ve dostlarını evlerine kavuşturarak kışın bitmesini sağlamak bizim Odd’a düşüyor.

Kitapta en çok hoşuma giden yan, Odd’un başına gelen her şeyi olgunlukla karşılaması ve ayağını tamamen iyileştirecek bir mucizenin - okurun beklentisinin aksine- olmamasıydı. Çünkü böyle bir mucize, çocuk okura yanlış bir mesaj da verebilirdi. Maceranın başladığı noktada, Yüzüklerin Efendisi gibi kılıçların havada uçuşacağını ya da Harry Potter’daki gibi büyücülerin kasabayı basacağını falan sanmayın. Romanın en büyük farkı da bu aslında. Herşey basit bir çözüme sahip. Odd, her şeyi medeni yollarla yani konuşarak çözümlüyor. Üstelik yazarın bir diğer çocuk kitabı Koralin ve Gizli Dünya’ya göre epey renkli bir macera vaad ediyor Odd bize. Doğrusu Koralin, beni bir parça ürküten bir yana sahiptir ama özellikle ergenlik döneminde anne ve babasına isyan ederek, farklı ebeveynler hayal edenlere mutlaka okutulmalıdır. Mümkünse evde yalnızken okumaları ve ardından filmini seyretmeleri sağlanmalıdır. O andan sonra, anne ve babalarına sımsıkı sarılacaklarına şüphe yoktur çünkü. Zaten Gaiman da, ilginç bir biçimde Karolin ve Gizli Dünya’nın yetişkinlere kabuslar gördüren ama çocukları müthiş eğlendiren bir roman olduğunu itiraf ediyor.

Odd ve Ayaz Devleri'ne eşlik eden Brett Helquist çizimleri, Gaiman’ın yarattığı bu özel dünyayı öyle güzel yansıtmış ki; insan, her yazara böyle çizer nasip olsa, diye düşünüyor. Bir de güzel haberi var Gaiman’ın bize. Yazar, “Er ya da geç –muhtemelen çok yakında- Odd hakkında yeni bir kısa roman yazacağım. Onu bu sefer Vikingler’in gittiği Kudüs’e göndermek istiyorum.”diyerek bizlere yeni bir maceranın çok yakın olduğunu müjdeliyor. Gaiman üretken bir yazar, lakin kendini asla tekrar etmeyen sihirli bir yana sahip. O nedenle yazdığı her romanı heyecanla bekliyor okurları.

ODD VE AYAZ DEVLERİ, Neil Gaiman, İllüstrasyonlar: Brett Helquist, Çev.Emine Ayhan İthaki Yayınları, 2013.