Antropolojinin Huzursuzlukları (Toygar BAYKAN)

Observer’ın 3 Şubat tarihli haberine göre Jared Diamond’un yeni kitabı “The World Until Yesterday” (“Düne Kadar Dünya”) üzerine sert bir tartışma başlamış durumda. Kimi antropologların ve aktivistlerin Diamond’un son kitabında sunduğu bazı bulguların gerçekliği yansıtmadığını ve ilkel kabilelerin hak mücadelesini olumsuz etkileyeceği yönünde eleştirileriyle başlayan tartışma Diamond’un öfkeli yanıtlarıyla devam etmekte.

Diamond, ilkel kabilelerde bir sürekli savaş durumunun varlığı ve şiddet yoluyla ölümün devletli toplumlardan çok daha yaygın olduğu yönündeki bulgularını diğer uzmanların da üzerinde uzlaştığı bir istatistiki gerçek olarak takdim etmekte. Observer’ın 3 Mart tarihli diğer bir haberine göre de benzer bir tartışma yağmur ormanlarında yaşayan Yanomami yerlilerinin uzun yıllardır yakın bir gözlemcisi olan antropolog Napoleon Chagnon’un son kitabı üzerine başlamış durumda. Kabilelerin aşırı şiddet eğilimini odağına alan “Noble Savages” (“Soylu Vahşiler”) adlı kitap bazı antropologlar tarafından basitçe gerçeği yansıtmamakla ve dikkat çekmek için yazılmakla eleştiriliyor. Chagnon ise bütün bu eleştirileri, Diamond’a benzer bir şekilde, bilimsel olmadıkları gerekçesiyle reddediyor. İki tartışmanın kamuoyuna hatırlattığı nokta ise kolonyal altın çağı geride kalan antropolojinin pozitivizm ve muarızlarının önemli bir çekişme sahası olarak kalmaya devam ettiği gerçeği.